Senin, 24 November 2014

Naik

Naik

Naik
tapi bukan naik ke puncak gunung
ini tentang sebuah harga
yang membuat pengusaha merasa berhak
walaupun rakyat akan tercekik dan berteriak

BBM
penyebab bumi gonjang-ganjing
bumi negeriku
subsidinya dijadikan masalah
sementara kesengsaraan rakyat
mungkin tak terpikirkan, malah

BBM naik
harga naik
rakyat panik

Kamis, 09 Oktober 2014

Renungan(4)

Kekalahan yang tidak menyakitkan adalah ketika kita dapat menerimanya dengan kebesaran hati.

***

Kemenangan yang paling hina adalah ketika seseorang dapat mengalahkan lawannya tidak dengan kemampuannya sendiri.

***
Ketika kita membenci seseorang, maka tidak ada kebaikan sedikit pun yang akan terlihat oleh kita pada orang itu.

***

Diplomasi adalah cara lain dalam berperang untuk mengalahkan lawan, di mana lawan tidak menyadari bahwa dia telah kalah.

***

Kamis, 28 Agustus 2014

Sabilal Muhtadin, Mesjid Raya Banjarmasin

SABILAL MUHTADIN, MESJID RAYA BANJARMASIN

Bagi warga Kalimantan Selatan, rasanya mustahil tidak mengenal Mesjid Sabilal Muhtadin, salah satu mesjid termegah dan terbesar di Provinsi Kalimantan Selatan. Kebanggaan warga Kalimantan Selatan, khususnya Kota Banjarmasin.
Pembangunan mesjid ini memakan waktu sekitar 7 tahunan, dimulai dengan peletakkan batu pertama pada tahun 1974, dan selesai pada tahun 1981. Diresmikan oleh Presiden Soeharto kala itu pada hari Senin, 9 Pebruari 1981.
Buku yang berjudul Sabilal Muhtadin, Mesjid Raya Banjarmasin, merupakan sebuah buku ringkas yang diterbitkan untuk menyambut peresmian mesjid raya tersebut. Berisi sambutan-sambutan tokoh/pejabat tinggi di Provinsi Kalimantan Selatan kala itu; riwayat singkat seputar rencana pembangunannya; para pemimpin proyek; anggaran biaya; panitia-panitia lain; gambar-gambar interior dan eksterior Mesjid Sabilal Muhtadin, termasuk khat atau kaligrafinya. Pada bagian akhir ditampilkan beberapa mesjid yang ada di Kalimantan Selatan.
Buku yang diterbitkan terbatas pada tahun 1981 itu, sekarang mungkin hanya dimiliki oleh beberapa orang. Saya sendiri termasuk beruntung memilikinya sebagai hadiah dari om saya ketika saya ingin menggambar Mesjid Raya Sabilal Muhtadin itu di kala SD.
Bagi orang-orang yang terlibat di dalam pembangunan mesjid itu, buku ini tentu saja akan menjadi kenangan yang sangat berharga. Bagaimana jerih payah mereka untuk membangun sebuah mesjid megah nan indah di Kalimantan Selatan dapat terwujud. Apalagi di Pulau Tatas, lokasi mesjid itu, yang kala itu merupakan sebuah asrama tentara dari Kodam X Lambung Mangkurat. Namun berkat kemurahan Allah SWT, ternyata para pejabat militer yang waktu itu berkuasa di Kalimantan Selatan, yang notabene adalah para pemeluk Islam, mereka bahu membahu dengan para alim ulama dan pejabat pemerintahan untuk dapat mewujudkan keinginan mulia itu. Keinginan mulia mereka itu akhirnya terwujud dalam bentuk sebuah mesjid raya. Itulah Mesjid Raya Sabilal Muhtadin! Siapakah mereka itu? Jawabannya ada di buku ini.
Dan buku ini adalah salah satu saksi dan kenangan bagi usaha mulia mereka itu. Atau bagi anak-cucu mereka.















Kamis, 30 Januari 2014

Banjir Jakarta 2014

Banjir di Jakarta tahun 2014 ini makin parah
Warga hanya dapat pasrah
Sementara para orang-orang yang hendak maju sebagai capres 2014 terlihat salah tingkah
Bahkan ada yang gelisah

Sebab, kelak, kalau mereka terpilih, ibukota adalah kediaman utama mereka, sementara sekarang ini Jakarta dirundung masalah endemis seperti penyakit setiap tahun --- pasti --- banjir, banjir! Bagi harapan semua warga Jakarta, rasanya tidak akan puas kalau tidak ada salah seorang capres yang berani angkat bicara mengenai solusi banjir Jakarta. Tapi kenyataannya memang demikian. Tidak ada satu pun capres yang selama ini sudah mulai pencitraan di berbagai media yang menyinggung bagaimana mengatasi banjir Jakarta apabila mereka terpilih sebagai presiden.

Entah darimana, rasanya memang tidak perlu diselidiki, karena tidak akan menimbulkan kerugian bagi warga Jakarta, kecuali bagi kandidat capres sendiri, muncul berbagai wacana, pernyataan bahkan sudah terpublikasi berbagai spanduk, baliho dsb yang menyaingi iklan pencitraan diri para kandidat capres di Jakarta.

Intinya, isinya adalah:

Bahwa warga Jakarta tidak akan memilih capres dari mana pun apabila di salah satu program kerjanya tidak mencantumkan misi: Jakarta Bebas Banjir 2016.

Nah, kita lihat, Capres mana yang sanggup melakukan misi itu? Kita lihat saja di tahun 2014 ini.

2014 (1)

Menatap ke depan
mencari secercah harapan

Perasaanku sama seperti semua orang
tahun baru, tahun harapan
ingin perubahan
banyak kebaikan

Kulewati....

Hari ini, genap tiga puluh satu hari
kulalui dengan getir
walau bukan pada diriku

terhadap yang menimpa saudara-saudaraku
bencana....

Kalau ibukota sudah penuh bencana
sementara para petinggi-petinggi seluruh Indonesia di sana tak berdaya
biarkan alam tunjukkan kehendaknya
aku sangsi,
bagaimana nasib mereka di luar ibukota?

Jangan pikirkan
tak usah direnungkan
hanya akan membuat kau gelisah
tak dapat tidur
sementara mereka di ibukota mampu lelap
walau rakyatnya kelelap!

31/01/2011.


Sabtu, 06 Juli 2013

Utuh Karinyum Si Naga Hirang 07

Utuh Karinyum Si Naga Hirang (Bagian 7 - Tamat)

Pitu
Utuh Karinyum hudah sampai di Banua Alai (amun wayah hini kikira di intang dairah Batang Alai di Kabupaten Hulu Sungai Tengah). Pas di situ inya mandangar jua sual sayambara naitu. “Mun dibari’i amas gulancang sapati, hakun ai aku manangkap Busu Talimbah. Malaran kawa jua hagan mudal kawin kaina lawan Diyang Ruyan,” jarnya dam hati. “Tagal kada dijanjiakan hadiah gin, aku musti tatap manangkap urangitu. Sualnya inya hudah maulah urang kada kakaruan rasa. Urang jadi kada kawa lagi hidup nyaman.”
Imbah tu tadangar habar bahuwa Busu Talimbah ada di intangan Gunung Batu Tangga. Kada sawat sabulan, banyak ai datangan buhan pandikar nang handak manangkap katua Naga Kancana tu. Magin barami ai Banua Alai. Wadah pamalaman hibak lawan urang pandatang.
Utuh Karinyum guring di luar haja. Hudah patuh jua inya guring di luaran. Lalu baisukanan tulakan ai buhan nang handak manangkap Busu Talimbah baimbayan. Uma, parak manduwa ratus saku urangnya. Kabanyakan buhan pandikar pang. Tagal ada jua kaliyatannya tantara karajaan. Sagala macam sanjata dibawa. Ada nang baparang, ada nang bamandau, batumbak, basirapang, bapadang, batuhu (batungkat), bacabang (tarisula), bapacat (cambuk), baambang, balading, bagada, bapanah, basumpitan wan macam-macam gaman ai lagi, kada kawa disambat tunggal butingan.
Imbah tangah ari hanyar buhannya sampai ka Gunung Batu Tangga. Di papadangan nang inda ligar, buhannya baandah mahilangakan panat. Balum lawas baandah, tang ada nang mahamputi buhannya tu ha lawan gaman silip. Nang kada tapi siap, ada nang takana. Pas takana langsung kakalujul rabah ka tanah. Nyata ai gaman silip tu bakayas!
Lalu ai buhannya bapisah, baranggang sakira urang ngalih mahamputi lagi. Tagal tatap haja ada nang kana. Pandikar nang inda taharat lakas maluncat ka ampah gaman silip tu dihamputakan. Kada lawas kadangaran ai galabakan di padang sabat kaya uring bakalahi. Sakalinya ada nang kawa mangatahuani urang nang mahamputi buhannya tu. Lalu bakalahi.
Nang lainnya lakas manyasah jua handak manggani’i mangarubuti. Tagal ada nang manangati sakira jangan masuk ka padang sabat, sualnya musuh kaina nyaman banar manyarang sambil basambunyi. Marasa bujur, lakas ai buhannya babulik ka papadangan nang ligar tu, basasadia kaluku dihamput musuh lagi.
“Hahahaha.... Sakalinya banyak jualah nang handak maatar nyawa ka sia,” kadangaran urang tatawa nang bagampir kajigancang, jadi siwara tatawanya tu asa maulah andui kaya digandah lawan gada ha. Tagal nang datangan tu rata-rata urang nang baisian jua, jadi kawa haja manahani pangaruh siwara tatawa tu.
“Uiiii, Su Limbah... Amun ikam wani, kaluar pang ka sia. Hadapi buhan kami tatarangan jangan main kadap kaya ini!” Saikung pandikar bakuriak jua mambalas sarangan siwara Busu Talimbah.
“Hawlah...! Ikam Julak Atang lukulih? Nang bagalar Pandikar Kahawayan? Napa diulah di sia? Handak manangkap akukah atawa handak amas gulancang haja?” Busu Talimbah manyahuti, tagal urangnya tatap kada taliyat.
“Kaduduwanya ai. Nang nyata aku ni handak banar hudah maajar diikam ni. Ikam tahulah Pambakal Ubai matan Kampung Kasarangan nang ikam bunuh tu kamanakan diaku?”
“Bah, amun aku mambunuh mangalihi narai mun aku batakun hulu, ikam siapa? Bakaluargakah lawan si anu? Mun aku handak mambunuh kubunuh tu, habis ai kisah,” jar Busu Talimbah.
“Lakasi kaluar!” jar Julak Atang magin sarik. “Mun kada kaluar anak kampang tu! Uma ikam lahung, abah ikam baung, kai ikam....”
“Bungulllll!” Balum habis Julak Atang baucap, Busu Talimbah manyumpanang sing sarikan. “Ikam jangan mambawa-bawa kaluargaku. Mun handak mahina, hina aku haja!” Imbah siwara tu habis, tang ada nang malibas ha di hadapan buhannya tu. Pas dijanaki, tang badiri ha saikung lalakian baumur kikira ampat puluh tahun. Muhanya barasih, tagal matanya manciling-ciling marga sarik.
“Jadi ikam ni nang bangaran Talimbah lih?” jar Julak Atang batakun.
“Kada salah. Aku ni am nang bangaran Busu Talimbah nang hudah mambunuh kamanakan ikam tu.” Busu Talimbah baampik talu kali. Kada lawas kacungulan ha urang matan padang sabat. Macam-macam gaman dikuting buhannya tu. Jumblahnya saratus lima puluhan ikung.
“Ikam ni sakalinya baisi ilat nang landap jua, Julak Atang lih? Aku jadi handak tahu, kaya apa tih haratnya urang nang bagalar Pandikar Kahawayan tu?” Busu Talimbah manantang Julak Atang.
“Ayu ai amun ikam handak mancubai aku.” Imbah baucap tu, Julak Atang langsung ai manyarang Busu Talimbah.
“Sarang...!” Busu Talimbah manyuruh anak buahnya manyarang buhan pandikar. Sambil bakuciakan, buhannya tu manyasah ka ampah buhan pandikar nang hudah basadia tu. Bakajadian ai di papadangan tu urang bakalahi sing caruk. Asing-asingnya mancari musuh nang sapantar.
Kada lawas garincingan ai bunyi wasi baadu. Bahanu kaliyatan api kalatikan pas gaman tu batamu. Bah, bilang galut buhannya tu bakalahi. Hudahnya bunyi garincingan, balum lagi nang kukuriak wayah manyarang, magin galut ai papadangan di Gunung Batu Tangga tu.
Utuh Karinyum pas banar tahadapi wakilnya Busu Talimbah nang bangaran Busu Pamikah Batang. Uma, bilang libas-libas buhannya kaluncatan nang maulah awak buhannya kada babantuk lagi. Kaliyatan hambayangnya haja.
Bagagantian buhannya tu manyarang. Bahanu manyuntul, bahanu malapaw, kada lawas manyipak, lalu handak manguracak, imbah tu mahawar. Tagal asing-asing kawa malapasakan sarangan tu.
Busu Talimbah nang bakalahi lawan Julak Atang kaliyatan rami jua. Sakali bakalahi, langsung maungkai kajian nang harat-harat. Kadangaran kalipakan ai pas tangan buhannya tu baadu, bapukulan atawa batangkisan. Siwara kalipakan tu manyakiti banar ka talinga marga digampiri wan kajigancang.
Tapaksa nang parak bakalahi lawan buhannya tu bajauh sakira kawa jua bakalahi nang babanaran kada taganggu urang. Marga Busu Talimbah bakalahi langsung mamakai kajian nang babahaya, kada lawas kaliyatan ai hasilnya. Julak Atang inda tapadasak.
“Kaya ini hajakah kamampuan ikam?” jar Busu Talimbah mahahapak. Habang muha Julak Atang mandangar ucapan urang. Inya lalu maungkai kajiannya nang paampihan nang jarang diungkai amun kada tapaksa. Ngarannya inda mudil pang yatu Kajian Mahajan Bungkarasan. Inya lalu taarunuh kaya urang bahira bungkarasan tupang. Muhanya batambah habang. Nyata ai inya mangumpulakan samunyaan kajigancangnya.
Maliyat nang kaya itu, Busu Talimbah kada hakun alah. Inya lalu maungkai Kajian Alas Kasalukutan (hutan kamandahan) nang bahawa panas bangat. Kaduwanya bakuciak sing hangkuian, lalu mancapilan ka atas.
“Darrr...!” Bunyi nang liwar hangkuinya kadangaran ha pas duwa kajian tu tatamu. Kalalatu api malatikan, bahamburan. Julak Atang kada sawat bakuciak lagi. Awaknya hangit saikungan kaya harang kana kajian Busu Talimbah. Inya mati kaya papuyu diubar haja lagi.
Takajutan urang maliyat kajadian nitu. Tagal ada haja nang masih wani mamaraki Busu Talimbah handak manimpasnya. Nang ngaran urang hudah panas, Busu Talimbah kada aasaan lagi. Sakali tangannya bagarak, urang nitu langsung tapulanting jadi manusia baubar jua kaya aruah Julak Atang. Maginnya ai urang takutanan. Anak buah Busu Talimbah magin basumangat bakalahi. Kada lawas banyak ai nang takuciak taakai kana timpas musuh.
Sumangat buhan pandikar hudah takibar maliyat kaharatan Busu Talimbah. Duwa ikung pandikar nang marasa baisi kamampuan capat ai mahadang Busu Talimbah sakira jangan manyarang urang nang talamah. Tagal buhannya tu cuma kawa batahan sapuluh jurus, imbah tu u’umpatan jua jadi papuyu baubar...! Maliyat inda kadada lagi nang diharapakan, Utuh Karinyum manggasak Busu Pamikah Batang sampai kada katangkisan lagi inya. Tapaksa ai busu ni maluncat mundur.
Imbah tu Utuh Karinyum mamaraki Busu Talimbah handak malawan busu nitu. Busu Pamikah Batang handak manyasah Utuh Karinyum tagal dihadang urang nang umurnya sapantar lawan diinya. Tapaksa inya mahadapi urangitu.
“Ikam ni handak mancari matikah?” jar Busu Talimbah pas maliyat Utuh Karinyum mahadang inya. “Ikam handak jadi papuyu baubar juakah?”
Utuh Karinyum Takurihing haja. Inya kada banyak bunyi langsung mahantup Busu Talimbah. Busu nia langsung manyampuk Utuh Karinyum lawan Kajian Alas Kasalukutan-nya. Inya handak maulah Utuh Karinyum jadi papuyu baubar sahantaman haja.
“Cisssss...!” Busu Talimbah takajut banar pas sarangannya tu babunyi mancicis kaya panjar panas dimasukakan ka banyu. Asa kada yakin, Busu Talimbah maasa’i sarangannya. Utuh Karinyum baganti manyampuk. Tadangar pulang bunyi mancicis. Mangatahuani kajiannya kada mampan lawan Utuh Karinyum nang baisian kajian nang dingin kaya banyubaku (maksutnya is), Busu Talimbah maungkai kajian nang lain.
“Nih, rasaakan Kajian Angin Tutus-ku!” jar Bus Talimbah. Awaknya bapusing sing capatan. Cinik banar. Utuh Karinyum takajut. Kalipakan inya manangkis. Sasakali kawa jua sarangan Busu Talimbah kada sawat tatangkis. Tahumpating ai inya sing jauhakan kaya ditimbai haja lagi. Balum sawat babangun, Busu Talimbah hudah di hadapannya, lakas ai inya mancapil. Batu nang ganalnya kaya hadangan nang ada di balakang Utuh Karinyum tahambur pacahan pas takana pusingan Kajian Angin Tutus-nya Busu Talimbah.
Kacapilan ha Utuh Karinyum malapasakan sarangan Busu Talimbah nang tarus haja manyasahnya. Talu kali inya basumbalit di tanah, imbah hudah badiri, inya langsungai manyampuk Busu Talimbah. Inya bakuriak maungkai Pupuhan Manandar Pitu Gunung.
“Praatttt! Bukkk!” Kalalatu malatik ciraratan. Busu Talimbah malacung ka balakang. Inya tajalapak. Lalu muak darah. Utuh Karinyum tapalacung jua, tagal masih kawa inya basumbalit, jadi batisnya nang badahulu manjajak tanah. Inya marasa akan dadanya dibar-dibar sing lajuan. Lakas ai inya maatur hinak sakira anduinya jangan pagat.
Busu Talimbah jua gin lagi maatur hinak. Nyata inya hudah luka di dalam amun mangaluarakan darah tu. Kada lawas, kira-kira saminuman tih haja, inya hudah kawa maatur hinak. Matanya cagat mancari Utuh Karinyum nang masih basila maatur hinak.
“Bangsat ikam ni.... Kada kawa ikam handak maalahakan diaku.” Dikiranya Utuh Karinyum taluka dalam jua, jadi imbah ampih muak darah langsung inya handak manuntungakan kalahinya. Busu Talimbah batilambung manyarang Utuh Karinyum matan atas.
Samunyaan kajigancangnya dikaluarakannya manggampiri Kajian Gunung Luruh (runtuh). Biar jauhnya masih lima dapaan, Utuh Karinyum hudah marasaakan awaknya nang kaya ditindihi urang. Kada kawa talalu banyak bapikir, inya lakas ai maungkai Jurus Talapak Sangiang Maninggiakan Langit.
“Darrr...!” Kadangaran pulang bunyi maladum kaya bunyi patir. Tanah tahamburan ka sagala ampah. Awak Busu Talimbah taambung sing tinggian talimpua’i pucuk puhun, imbah tu lalu gugur malabuk ka tanah. Balibak ha tanah kana awaknya. Lawas dihadang kadada kaliyatan jarujutnya lagi. Ada nang bawani mamariksa, sakali diitihi, mati hudah Busu Talimbah tu. Awaknya ramak kaya ditindihi batu nang kaya rumah ganalnya.
“Busu Talimbah hudah mati....! Uiiiii, Busu Talimbah hudah maahirat. Awaknya ramak kaya pargadil!” Urang lalu kuciakan nang maulah anak buah Busu Talimbah takajut. Kada dihuluakan lagi, kacapilan buhannya tu bukah ka padang sabat mancari salamat. Maginnya ai buhan pandikar kuciakan kasukaan. Sapalih masih ada haja jua nang manyasah, tagal maliyat hutan nang sing labatan, kada wani jua buhannya masuk ka dalam. Pacang maulah mati ha, baik paraya, jar buhannya tu dam hati.
Busu Pamikah Batang nang mandangar katuanya hudah mati, takajut ai inya. Lakas inya maluncat ka ampah urang nang bakarumbung. Inya mahamputakan gaman silip nang maulah urang mancapilan malapasakan gaman silip nang pasti bakayas tu. Busu Pamikah Batang lalu manjamba Busu Talimbah nang tarasa inda lamah kaya urang kada batulang haja lagi. Katuanya tu dibawanya bukah. Kadada nang waninya manyasah Busu Pamikah Batang. Urang hudah tahuan, busu tu kamampuannya tapaut saikit haja lawan katuanya.
Urang nang malawan Busu Pamikah Batang tuti haja gin kada hakun manyasah. Inya mamaraki Utuh Karinyum nang awaknya sapanggal tapatak ka tanah marga gancangnya tanaga nang baadu lawan Busu Talimbah tuti.
“Ikam kada papa luku, Nak?” jarnya manakuni.
“Inggih. Ulun kada papa pang, Julak ai. Dada ulun narai asa sakit,” jar Utuh Karinyum. Inya lalu kaluar matan lubang nang mamatak awaknya sapanggal tu. Imbah tu inya basila maatur hinak pulang.
Ari hudah puhun kamarian. Buhan pandikar manguburakan urang nang mati-mati, tamasuk angguta Naga Kancana. Imbahitu, lakas ai buhannya bulikan ka Banua Alai pulang handak mambuang panat. Parak tangah malam hanyar sampai ka Banua Alai. Buhannya bagantian guringan. Sapalih nang masih kuat bajaga badahulu kaluku buhan Naga Kancana handak mambalas ka Banua Alai.
Sampai isuknya sakalinya kadada napa-napa. Di warung-warung makan rami ai urang bakisah sahibar Busu Talimbah nang mati ditangan urang anum nang bangaran Utuh Karinyum. Banyakai pandikar nang handak bapatuhan lawan Utuh Karinyum. Pamuda nitu ditaraktir makan sakahandak. Nah, imbah wayahitu, ngaran Utuh Karinyum mulai dikatahuani urang di jagat pandikar Hujung Tanah. Siapakah nang maulah galaran, tang inya digalari Naga Hirang haja, inya kada tahu jua. Bisa ai marga inya katuju babaju wan basalawar hirang tarus, makanya am inya digalari urang nang kaya itu. Utuh Karinyum manarima haja.
“Asal jangan digalari si Naga Latat haja aku,” jarnya wayah ditakuni kabaratan kada inya digalari lih urang jagat pandikar lawan galaran Naga Hirang tu?
**  Tuntung  **
 Nah, itu haja hulu kisah si Utuh Karinyum. Mudahan ai dikatujui haja lih nang mambaca di mana haja baada. Sagala saran wan karitik nang handak mambaiki kisah ni diharapakan pang matan pambaca. Sualnya kisahnya ni kawa haja disambung lagi kaina, tagal amun dianggap kada rami, habisai hinggan di sia haja. Saurang badu’a haja pang, mudahan ai ada nang tatarik jua maulah kisah dalam Bahasa Banjar sakira bahasa kita ni tatap dipakai urang kada sahibar di buku haja tapi jua dipakai amun bapandiran sahahari.
Amun ada ngaran urang atawa kajadian nang kikira sama lawan nang sabujurnya, muhun baribu maap wan ampun, nitu kabalujuran haja, kadada maksud panulis baastilah handak maulahnya atawa manyinggungnya. Banaran nah?
Banjarbaru, 05 Juli 2001.

 

Kamis, 04 Juli 2013

Utuh Karinyum Si Naga Hirang 06

Utuh Karinyum Si Naga Hirang (Bagian 6)

Anam
Matan Kampung Dadap, Utuh Karinyum bajalan ka ampah utara manuju kutaraja Nagara Dipa. Jar kisah urang rami banar mun di kutaraja tu. Urangnya banyak, rumahnya ganal lawan harat-harat. Banyak karasminnya. Sagala macam urang ada di situ, tamasuk urang Tiyungkuk nang harat-harat kuntaw nang hudah dikatahuani urang di nagri-nagri bawah angin wan atas angin.
Wayah nitu Karajaan Nagara Dipa hanyar diparintah lih Raja Suryanata nang manurut kisah katurunan Majapahit matan tanah Jawa. Parmisurinya bangaran Putri Junjung Buih, putri katurunan Karajaan Tanjungpura nang hudah dihancurakan tantara Majapahit wayah Gajah Mada handak malibarakan dairah Karajaan Majapahit sanusantaraan. Tuhuk Mangkubumi Lambung Mangkurat mancari’i Putri Junjung Buih naini handak diangkat jadi raja bibinian atau ratu mamarintah Nagara Dipa nang masih kada baisi raja tumatan didiri akan lih kuitannya Mangkubumi Lambung Mangkurat nang bangaran Ampu Jatmika.
Imbah mandapat patunjuk aruah abahnya, hanyar Mangkubumi Lambung Mangkurat kawa manamuakan Putri Junjung Buih. Sakalinya putri nitu hudah diasutakan kaluarganya ka alam karajaan urang halus sakira tantara Majapahit kada kawa mambunuhnya nang handak mamusnahakan katurunan Karajaan Tanjungpura sakira kadada lagi nang mambaruntak atawa mambalila lawan Majapahit.
Imbah Mangkubumi Lambung Mangkurat bajanji pacang maangkat Putri Junjung Buih jadi raja di Nagara Dipa, hanyar putri nitu hakun di bawa ka alam nyata. Imbah hudah mamarintah Nagara Dipa, asa kada nyaman jua Mangkubumi Lambung Mangkurat maliyat ratunya baluman baisi laki. Inya manakuni Putri Junjung Buih, napa hudah baisi calun laki sawayah di alam gaib tu.
Putri Junjung Buih mai’ih akan. Jarnya calun lakinya di alam gaib hudah dititisakan ka dunia liwat raja Majapahit di Tanah Jawa. Di Jawa calun lakinya tu dikiyaw Radin Putra. Mangkubumi Lambung Mangkurat tulak ai ka tanah Jawa manamuani raja Majapahit mainta anak raja tu nang bangaran Radin Putra sakira hakun dibawa ka tanah Tanjungnagara gasan diangkat jadi raja di Karajaan Nagara Dipa.
Raja Majapahit nang hudah mandapat kisikan matan diwata, bahuwa anaknya nang bangaran Radin Putra nang diulihnya matan balampah pacangan jadi raja diraja di tanah subarang nang bangaran Tanjungnagara. Maliyat Mangkubumi Lambung Mangkurat datang matan tanah nang dimaksut tu, inya kada kabaratan. Radin Putra dijulungnya.
Imbah datang di Nagara Dipa, dikawinakan ai Putri Junjung Buih lawan Radin Putra. Imbah jadi raja, Radin Putra tu bagalar Suryanata. Marasa hudah tuha, umur hudah parak saratus tahun, Mangkubumi Lambung Mangkurat maundurakan diri jadi mangkubumi. Inya basadia dikiyaw gasan diminta pandapat amun karajaan mimang mamarluakan banar.
Lian inya hudah manyiapakan pangganti dirinya. Ampat ikung pamuda sakti nang takanal banar di jagat pandikar Tanjungnagara nang digalari urang Ampat Tambunaw Gunung Madang hakun dilajarinya ilmu maatur nagri atawa ilmu pamarintahan.
Kaampatnya diangkat jadi patih Nagara Dipa. Dasar urang sakti wan pintar-pintarnya, sakalinya kaampatnya tu kawa jadi patih nang diandalakan. Rakyat manyambat buhannya nang baampat tu lawan Patih Ampat. Asa tanang ai Mangkubumi Lambung Mangkurat di palampahannya. Inya kada lagi umpat mamikirakan urusan karajaan. Nagara Dipa hudah kawa dilapasnya. Walasan tahun imbah tu, inya lalu mandiwata, hilang lawan awak kasarnya. Jar urang tu Mangkubumi Lambung Mangkurat hudah jadi urang halus! Sampai wayah damiya inya masih hidup haja!
Kaampat patih nang baasal matan jagat pandikar tu bangaran Patih Garuntung Manau, Patih Garuntung Waluh, Patih Panimba Sagara  lawan Patih Pambalah Batung. Amun patihnya harat-harat, kuat ai jua Nagara Dipa. Imbah Patih Gajah Mada wan Raja Hayam Wuruk mati, Nagara Dipa wani malapasakan diri, bapadah kada taikat lagi lawan Majapahit, jadi nagri nang bibas mardika.
Imbah marasa kuat banar, lalu ai Raja Suryanata mangirim tantara manyarang Karajaan Kutai, Pasir, Sambas, Sukadana, wan dairah lainnya nang ada di Tanjungnagara. Tantara Nagara Dipa nang hudah kuat matan jaman Mangkubumi Lambung Mangkurat, manampayakan kaharatannya. Karajaan-karajaan naitu kawa dialahakan.
Kada talalu lawas, jadi ai Nagara Dipa jadi karajaan nang ganal wan kuat-kuatnya. Karajaan lain di Tanjungnagara kaya Sarawak wan Sabah kada wani macam-macam. Kaya itu jua lawan Karajaan Tiyungkuk nang ditakutani urang di dairah nusantara wan nagri-nagri atas angin, kada wani maulah parigal lawan Nagara Dipa. Pukunya wayah diparintah Raja Suryanata wan Putri Junjung Buih, Nagara Dipa jadi karajaan nang dimalui karajaan lain.
Rakyat hidupnya nyaman. Makanan, papan wan pakayan mayu gasan rakyat. Kadada nang kakurangan. Tagal kaya apa gin makmurnya rakyat, sakalinya masih ada nang kada puas, ada nang mahiri’i. Kada katuju maliyat Raja Suryanata bahasil mamarintah Nagara Dipa.
Nang hiri tu kada urang jua, masih basapupu haja lawan Putri Junjung Buih. Urang ni masih marasa katurunan Karajaan Tanjungpura, jadi inya marasa baisi hak jua mamarintah jadi raja. Jadi kisahnya ni, inya ni handak manajak Karajaan Tanjungpura nang hudah lawas hancur tu.
Marga hudah puluhan tahun basungkup sakira kada disasah-sasah lih tantara Majapahit lagi, inya kada mamakai galar tutusnya lagi. Jadi sahari-harinya inya dikiyaw Busu Talimbah haja. Urangnya sakti jua. Di jagat pandikar inya mandiriakan Panunggalan Naga Kancana atawa Sarikat Naga Amas. Amun wayahini saku kawa haja disamaakan lawan partai pulitik nang katuju bacingkurah haja daripada mamparjuangakan nasip rakyat.
Inya mimang handak mamampaat akan anggutanya gasan mambaruntak wan Nagara Dipa kaina. Bahubung anggutanya masih saratusan ikung haja, jadi inya kada wani batatarangan hulu handak mambaruntak. Pas anggutanya parak manduwa ratus, iya am, mulai ai inya maulah daur Nagara Dipa. Tagal wayah maulah daur tu, buhannya manyarupa jadi bagal, jadi buhan Nagara Dipa kada manyangka bahuwa bagal nitu yatu buhan angguta Naga Kancana nang handak mambaruntak.
Rancak banar angguta Naga Kancana tu manyarang tantara Nagara Dipa nang sadikit atawa mambunuhi buhan pajabatnya. Takutanan ai urang jadinya. Bahanu jua mambagal urang-urang sugih gasan puku maulah sanjata atawa malatih anggutanya sakira harat batampur.
Tagal kada bungul-bungulnya Patih Ampat ah. Nagara Dipa baisian tantara nang husus digawiakan hagan maintai, manyuuk, mauntil lawan manyalidiki. Ngarannya tantara tilik. Mun wayahini disambat urang badan intilijin nang kaya CIA ampunnya Amirika atawa KGB ampunnya Rusia tu luku. Sinapati Udang, kapalanya tantara tilik Nagara Dipa bahasil manyalidiki bahuwa Panunggalan Naga Kancana nang maulah daur di Nagara Dipa.
Patih Ampat lalu ai mangirim pasukan husus Nagara Dipa nang hudah bapangalaman manyarang ka karajaan lain nang bangaran Tantara Naga Umbang. Markas Panunggalan Naga Kancana disarang. Tagal buhan Naga Kancana nang hudah tahu pacangan disarang, bukahan badahulu mambiarakan markasnya dibanam Tantara Naga Umbang.
Imbahitu, Busu Talimbah jadi hagaan urang karajaan. Angguta tantara tilik wan Tantara Naga Umbang disuruh mancari’i angguta Naga Kancana wan katuanya Busu Talimbah sakira ditangkap hidup atawa mati. Banyak jua pang angguta Naga Kancana nang tatangkap. Tagal amun kapalanya masih kawa kujuk-kujuk di luaran, tatap ai anggutanya nang lain kawa maharu-haru Nagara Dipa.
Maliyat nang kaya itu, Patih Ampat lalu maulah sayambara, siapa nang kawa manangkap hidup atawa mati Busu Talimbah pacang dibari’i amas gulancang sapati! Mandangar sayambara nang kaya itu, lalu ai buhan jagat pandikar umpat mahaga Busu Talimbah sakira kawa mandapatakan hadiah nang sing ganalan naitu.
Tagal Busu Talimbah kada sambarangan urang. Inya tamasuk urang nang baisian kajian. Banyak hudah pandikar nang tajungkang di tangannya wayah handak manangkapnya. Tagal kaya itupang, amun mata urang hudah liput lawan harta, bahaya nang kaya apa haja kada diasi lagi, bujur nyawa taruhannya tatap dituntinya. Jadi biar tahabar hudah banyak nang mati di tangan Busu Talimbah, tatap haja urang mahaga inya. Kaya itu pang sipat manusia nang kada baik.
***
Bersambung ke Bagian 07