Naik
Naik
tapi bukan naik ke puncak gunung
ini tentang sebuah harga
yang membuat pengusaha merasa berhak
walaupun rakyat akan tercekik dan berteriak
BBM
penyebab bumi gonjang-ganjing
bumi negeriku
subsidinya dijadikan masalah
sementara kesengsaraan rakyat
mungkin tak terpikirkan, malah
BBM naik
harga naik
rakyat panik
Banjar41
Matan Banjar, Lih Banjar, Gasan Banjar
Senin, 24 November 2014
Kamis, 09 Oktober 2014
Renungan(4)
Kekalahan yang tidak menyakitkan adalah ketika kita dapat menerimanya dengan kebesaran hati.
Kemenangan yang paling hina adalah ketika seseorang dapat mengalahkan lawannya tidak dengan kemampuannya sendiri.
Diplomasi adalah cara lain dalam berperang untuk mengalahkan lawan, di mana lawan tidak menyadari bahwa dia telah kalah.
***
Kemenangan yang paling hina adalah ketika seseorang dapat mengalahkan lawannya tidak dengan kemampuannya sendiri.
***
Ketika kita membenci seseorang, maka tidak ada kebaikan sedikit pun yang akan terlihat oleh kita pada orang itu.
***
Diplomasi adalah cara lain dalam berperang untuk mengalahkan lawan, di mana lawan tidak menyadari bahwa dia telah kalah.
***
Kamis, 28 Agustus 2014
Sabilal Muhtadin, Mesjid Raya Banjarmasin
SABILAL MUHTADIN,
MESJID RAYA BANJARMASIN
Bagi warga Kalimantan Selatan, rasanya mustahil tidak mengenal Mesjid
Sabilal Muhtadin, salah satu mesjid termegah dan terbesar di Provinsi
Kalimantan Selatan. Kebanggaan warga Kalimantan Selatan, khususnya Kota
Banjarmasin.
Pembangunan mesjid ini memakan waktu sekitar 7 tahunan, dimulai dengan
peletakkan batu pertama pada tahun 1974, dan selesai pada tahun 1981. Diresmikan
oleh Presiden Soeharto kala itu pada hari Senin, 9 Pebruari 1981.
Buku yang berjudul Sabilal Muhtadin, Mesjid Raya Banjarmasin, merupakan
sebuah buku ringkas yang diterbitkan untuk menyambut peresmian mesjid raya
tersebut. Berisi sambutan-sambutan tokoh/pejabat tinggi di Provinsi Kalimantan
Selatan kala itu; riwayat singkat seputar rencana pembangunannya; para pemimpin
proyek; anggaran biaya; panitia-panitia lain; gambar-gambar interior dan
eksterior Mesjid Sabilal Muhtadin, termasuk khat atau kaligrafinya. Pada bagian
akhir ditampilkan beberapa mesjid yang ada di Kalimantan Selatan.
Buku yang diterbitkan terbatas pada tahun 1981 itu, sekarang mungkin
hanya dimiliki oleh beberapa orang. Saya sendiri termasuk beruntung memilikinya
sebagai hadiah dari om saya ketika saya ingin menggambar Mesjid Raya Sabilal
Muhtadin itu di kala SD.
Bagi orang-orang yang terlibat di dalam pembangunan mesjid itu, buku
ini tentu saja akan menjadi kenangan yang sangat berharga. Bagaimana jerih
payah mereka untuk membangun sebuah mesjid megah nan indah di Kalimantan
Selatan dapat terwujud. Apalagi di Pulau Tatas, lokasi mesjid itu, yang kala
itu merupakan sebuah asrama tentara dari Kodam X Lambung Mangkurat. Namun
berkat kemurahan Allah SWT, ternyata para pejabat militer yang waktu itu
berkuasa di Kalimantan Selatan, yang notabene adalah para pemeluk Islam, mereka
bahu membahu dengan para alim ulama dan pejabat pemerintahan untuk dapat
mewujudkan keinginan mulia itu. Keinginan mulia mereka itu akhirnya terwujud
dalam bentuk sebuah mesjid raya. Itulah Mesjid Raya Sabilal Muhtadin! Siapakah
mereka itu? Jawabannya ada di buku ini.
Dan buku ini adalah salah satu saksi dan kenangan bagi usaha mulia mereka
itu. Atau bagi anak-cucu mereka.Kamis, 30 Januari 2014
Banjir Jakarta 2014
Banjir di Jakarta tahun 2014 ini makin parah
Warga hanya dapat pasrah
Sementara para orang-orang yang hendak maju sebagai capres 2014 terlihat salah tingkah
Bahkan ada yang gelisah
Sebab, kelak, kalau mereka terpilih, ibukota adalah kediaman utama mereka, sementara sekarang ini Jakarta dirundung masalah endemis seperti penyakit setiap tahun --- pasti --- banjir, banjir! Bagi harapan semua warga Jakarta, rasanya tidak akan puas kalau tidak ada salah seorang capres yang berani angkat bicara mengenai solusi banjir Jakarta. Tapi kenyataannya memang demikian. Tidak ada satu pun capres yang selama ini sudah mulai pencitraan di berbagai media yang menyinggung bagaimana mengatasi banjir Jakarta apabila mereka terpilih sebagai presiden.
Entah darimana, rasanya memang tidak perlu diselidiki, karena tidak akan menimbulkan kerugian bagi warga Jakarta, kecuali bagi kandidat capres sendiri, muncul berbagai wacana, pernyataan bahkan sudah terpublikasi berbagai spanduk, baliho dsb yang menyaingi iklan pencitraan diri para kandidat capres di Jakarta.
Intinya, isinya adalah:
Bahwa warga Jakarta tidak akan memilih capres dari mana pun apabila di salah satu program kerjanya tidak mencantumkan misi: Jakarta Bebas Banjir 2016.
Nah, kita lihat, Capres mana yang sanggup melakukan misi itu? Kita lihat saja di tahun 2014 ini.
Warga hanya dapat pasrah
Sementara para orang-orang yang hendak maju sebagai capres 2014 terlihat salah tingkah
Bahkan ada yang gelisah
Sebab, kelak, kalau mereka terpilih, ibukota adalah kediaman utama mereka, sementara sekarang ini Jakarta dirundung masalah endemis seperti penyakit setiap tahun --- pasti --- banjir, banjir! Bagi harapan semua warga Jakarta, rasanya tidak akan puas kalau tidak ada salah seorang capres yang berani angkat bicara mengenai solusi banjir Jakarta. Tapi kenyataannya memang demikian. Tidak ada satu pun capres yang selama ini sudah mulai pencitraan di berbagai media yang menyinggung bagaimana mengatasi banjir Jakarta apabila mereka terpilih sebagai presiden.
Entah darimana, rasanya memang tidak perlu diselidiki, karena tidak akan menimbulkan kerugian bagi warga Jakarta, kecuali bagi kandidat capres sendiri, muncul berbagai wacana, pernyataan bahkan sudah terpublikasi berbagai spanduk, baliho dsb yang menyaingi iklan pencitraan diri para kandidat capres di Jakarta.
Intinya, isinya adalah:
Bahwa warga Jakarta tidak akan memilih capres dari mana pun apabila di salah satu program kerjanya tidak mencantumkan misi: Jakarta Bebas Banjir 2016.
Nah, kita lihat, Capres mana yang sanggup melakukan misi itu? Kita lihat saja di tahun 2014 ini.
2014 (1)
Menatap ke depan
mencari secercah harapan
Perasaanku sama seperti semua orang
tahun baru, tahun harapan
ingin perubahan
banyak kebaikan
Kulewati....
Hari ini, genap tiga puluh satu hari
kulalui dengan getir
walau bukan pada diriku
terhadap yang menimpa saudara-saudaraku
bencana....
Kalau ibukota sudah penuh bencana
sementara para petinggi-petinggi seluruh Indonesia di sana tak berdaya
biarkan alam tunjukkan kehendaknya
aku sangsi,
bagaimana nasib mereka di luar ibukota?
Jangan pikirkan
tak usah direnungkan
hanya akan membuat kau gelisah
tak dapat tidur
sementara mereka di ibukota mampu lelap
walau rakyatnya kelelap!
31/01/2011.
mencari secercah harapan
Perasaanku sama seperti semua orang
tahun baru, tahun harapan
ingin perubahan
banyak kebaikan
Kulewati....
Hari ini, genap tiga puluh satu hari
kulalui dengan getir
walau bukan pada diriku
terhadap yang menimpa saudara-saudaraku
bencana....
Kalau ibukota sudah penuh bencana
sementara para petinggi-petinggi seluruh Indonesia di sana tak berdaya
biarkan alam tunjukkan kehendaknya
aku sangsi,
bagaimana nasib mereka di luar ibukota?
Jangan pikirkan
tak usah direnungkan
hanya akan membuat kau gelisah
tak dapat tidur
sementara mereka di ibukota mampu lelap
walau rakyatnya kelelap!
31/01/2011.
Sabtu, 06 Juli 2013
Utuh Karinyum Si Naga Hirang 07
Utuh Karinyum Si Naga Hirang (Bagian 7 - Tamat)
Pitu
Utuh Karinyum hudah sampai
di Banua Alai (amun wayah hini kikira di intang dairah Batang Alai di Kabupaten
Hulu Sungai Tengah). Pas di situ inya mandangar jua sual sayambara naitu. “Mun
dibari’i amas gulancang sapati, hakun ai aku manangkap Busu Talimbah. Malaran
kawa jua hagan mudal kawin kaina lawan Diyang Ruyan,” jarnya dam hati. “Tagal
kada dijanjiakan hadiah gin, aku musti tatap manangkap urangitu. Sualnya inya
hudah maulah urang kada kakaruan rasa. Urang jadi kada kawa lagi hidup nyaman.”
Imbah tu
tadangar habar bahuwa Busu Talimbah ada di intangan Gunung Batu Tangga. Kada
sawat sabulan, banyak ai datangan buhan pandikar nang handak manangkap katua Naga
Kancana tu. Magin barami ai Banua Alai. Wadah pamalaman hibak lawan urang
pandatang.
Utuh
Karinyum guring di luar haja. Hudah patuh jua inya guring di luaran. Lalu
baisukanan tulakan ai buhan nang handak manangkap Busu Talimbah baimbayan. Uma,
parak manduwa ratus saku urangnya. Kabanyakan buhan pandikar pang. Tagal ada
jua kaliyatannya tantara karajaan. Sagala macam sanjata dibawa. Ada nang
baparang, ada nang bamandau, batumbak, basirapang, bapadang, batuhu
(batungkat), bacabang (tarisula), bapacat (cambuk), baambang, balading, bagada,
bapanah, basumpitan wan macam-macam gaman ai lagi, kada kawa disambat tunggal
butingan.
Imbah
tangah ari hanyar buhannya sampai ka Gunung Batu Tangga. Di papadangan nang
inda ligar, buhannya baandah mahilangakan panat. Balum lawas baandah, tang ada
nang mahamputi buhannya tu ha lawan gaman silip. Nang kada tapi siap,
ada nang takana. Pas takana langsung kakalujul rabah ka tanah. Nyata ai gaman
silip tu bakayas!
Lalu ai
buhannya bapisah, baranggang sakira urang ngalih mahamputi lagi. Tagal tatap
haja ada nang kana. Pandikar nang inda taharat lakas maluncat ka ampah gaman
silip tu dihamputakan. Kada lawas kadangaran ai galabakan di padang sabat
kaya uring bakalahi. Sakalinya ada nang kawa mangatahuani urang nang mahamputi
buhannya tu. Lalu bakalahi.
Nang
lainnya lakas manyasah jua handak manggani’i mangarubuti. Tagal ada nang
manangati sakira jangan masuk ka padang sabat, sualnya musuh kaina nyaman banar
manyarang sambil basambunyi. Marasa bujur, lakas ai buhannya babulik ka
papadangan nang ligar tu, basasadia kaluku dihamput musuh lagi.
“Hahahaha....
Sakalinya banyak jualah nang handak maatar nyawa ka sia,” kadangaran urang
tatawa nang bagampir kajigancang, jadi siwara tatawanya tu asa maulah andui
kaya digandah lawan gada ha. Tagal nang datangan tu rata-rata urang nang
baisian jua, jadi kawa haja manahani pangaruh siwara tatawa tu.
“Uiiii,
Su Limbah... Amun ikam wani, kaluar pang ka sia. Hadapi buhan kami tatarangan
jangan main kadap kaya ini!” Saikung pandikar bakuriak jua mambalas sarangan
siwara Busu Talimbah.
“Hawlah...!
Ikam Julak Atang lukulih? Nang bagalar Pandikar Kahawayan? Napa diulah di sia?
Handak manangkap akukah atawa handak amas gulancang haja?” Busu Talimbah
manyahuti, tagal urangnya tatap kada taliyat.
“Kaduduwanya
ai. Nang nyata aku ni handak banar hudah maajar diikam ni. Ikam tahulah
Pambakal Ubai matan Kampung Kasarangan nang ikam bunuh tu kamanakan diaku?”
“Bah,
amun aku mambunuh mangalihi narai mun aku batakun hulu, ikam siapa?
Bakaluargakah lawan si anu? Mun aku handak mambunuh kubunuh tu, habis ai
kisah,” jar Busu Talimbah.
“Lakasi
kaluar!” jar Julak Atang magin sarik. “Mun kada kaluar anak kampang tu! Uma
ikam lahung, abah ikam baung, kai ikam....”
“Bungulllll!”
Balum habis Julak Atang baucap, Busu Talimbah manyumpanang sing sarikan. “Ikam
jangan mambawa-bawa kaluargaku. Mun handak mahina, hina aku haja!” Imbah siwara
tu habis, tang ada nang malibas ha di hadapan buhannya tu. Pas dijanaki, tang
badiri ha saikung lalakian baumur kikira ampat puluh tahun. Muhanya barasih,
tagal matanya manciling-ciling marga sarik.
“Jadi
ikam ni nang bangaran Talimbah lih?” jar Julak Atang batakun.
“Kada
salah. Aku ni am nang bangaran Busu Talimbah nang hudah mambunuh kamanakan ikam
tu.” Busu Talimbah baampik talu kali. Kada lawas kacungulan ha urang matan
padang sabat. Macam-macam gaman dikuting buhannya tu. Jumblahnya saratus lima
puluhan ikung.
“Ikam ni
sakalinya baisi ilat nang landap jua, Julak Atang lih? Aku jadi handak tahu,
kaya apa tih haratnya urang nang bagalar Pandikar Kahawayan tu?” Busu Talimbah
manantang Julak Atang.
“Ayu ai
amun ikam handak mancubai aku.” Imbah baucap tu, Julak Atang langsung ai
manyarang Busu Talimbah.
“Sarang...!”
Busu Talimbah manyuruh anak buahnya manyarang buhan pandikar. Sambil
bakuciakan, buhannya tu manyasah ka ampah buhan pandikar nang hudah basadia tu.
Bakajadian ai di papadangan tu urang bakalahi sing caruk. Asing-asingnya
mancari musuh nang sapantar.
Kada
lawas garincingan ai bunyi wasi baadu. Bahanu kaliyatan api kalatikan pas gaman
tu batamu. Bah, bilang galut buhannya tu bakalahi. Hudahnya bunyi garincingan,
balum lagi nang kukuriak wayah manyarang, magin galut ai papadangan di Gunung
Batu Tangga tu.
Utuh
Karinyum pas banar tahadapi wakilnya Busu Talimbah nang bangaran Busu Pamikah
Batang. Uma, bilang libas-libas buhannya kaluncatan nang maulah awak buhannya
kada babantuk lagi. Kaliyatan hambayangnya haja.
Bagagantian
buhannya tu manyarang. Bahanu manyuntul, bahanu malapaw, kada lawas manyipak,
lalu handak manguracak, imbah tu mahawar. Tagal asing-asing kawa malapasakan
sarangan tu.
Busu
Talimbah nang bakalahi lawan Julak Atang kaliyatan rami jua. Sakali bakalahi,
langsung maungkai kajian nang harat-harat. Kadangaran kalipakan ai pas tangan
buhannya tu baadu, bapukulan atawa batangkisan. Siwara kalipakan tu manyakiti
banar ka talinga marga digampiri wan kajigancang.
Tapaksa
nang parak bakalahi lawan buhannya tu bajauh sakira kawa jua bakalahi nang
babanaran kada taganggu urang. Marga Busu Talimbah bakalahi langsung mamakai
kajian nang babahaya, kada lawas kaliyatan ai hasilnya. Julak Atang inda
tapadasak.
“Kaya
ini hajakah kamampuan ikam?” jar Busu Talimbah mahahapak. Habang muha Julak
Atang mandangar ucapan urang. Inya lalu maungkai kajiannya nang paampihan nang
jarang diungkai amun kada tapaksa. Ngarannya inda mudil pang yatu Kajian
Mahajan Bungkarasan. Inya lalu taarunuh kaya urang bahira bungkarasan
tupang. Muhanya batambah habang. Nyata ai inya mangumpulakan samunyaan
kajigancangnya.
Maliyat
nang kaya itu, Busu Talimbah kada hakun alah. Inya lalu maungkai Kajian Alas
Kasalukutan (hutan kamandahan) nang bahawa panas bangat. Kaduwanya bakuciak
sing hangkuian, lalu mancapilan ka atas.
“Darrr...!”
Bunyi nang liwar hangkuinya kadangaran ha pas duwa kajian tu tatamu. Kalalatu
api malatikan, bahamburan. Julak Atang kada sawat bakuciak lagi. Awaknya hangit
saikungan kaya harang kana kajian Busu Talimbah. Inya mati kaya papuyu diubar
haja lagi.
Takajutan
urang maliyat kajadian nitu. Tagal ada haja nang masih wani mamaraki Busu
Talimbah handak manimpasnya. Nang ngaran urang hudah panas, Busu Talimbah kada
aasaan lagi. Sakali tangannya bagarak, urang nitu langsung tapulanting jadi
manusia baubar jua kaya aruah Julak Atang. Maginnya ai urang takutanan. Anak
buah Busu Talimbah magin basumangat bakalahi. Kada lawas banyak ai nang
takuciak taakai kana timpas musuh.
Sumangat
buhan pandikar hudah takibar maliyat kaharatan Busu Talimbah. Duwa ikung
pandikar nang marasa baisi kamampuan capat ai mahadang Busu Talimbah sakira
jangan manyarang urang nang talamah. Tagal buhannya tu cuma kawa batahan
sapuluh jurus, imbah tu u’umpatan jua jadi papuyu baubar...! Maliyat inda
kadada lagi nang diharapakan, Utuh Karinyum manggasak Busu Pamikah Batang
sampai kada katangkisan lagi inya. Tapaksa ai busu ni maluncat mundur.
Imbah tu
Utuh Karinyum mamaraki Busu Talimbah handak malawan busu nitu. Busu Pamikah
Batang handak manyasah Utuh Karinyum tagal dihadang urang nang umurnya sapantar
lawan diinya. Tapaksa inya mahadapi urangitu.
“Ikam ni
handak mancari matikah?” jar Busu Talimbah pas maliyat Utuh Karinyum mahadang
inya. “Ikam handak jadi papuyu baubar juakah?”
Utuh
Karinyum Takurihing haja. Inya kada banyak bunyi langsung mahantup Busu
Talimbah. Busu nia langsung manyampuk Utuh Karinyum lawan Kajian Alas
Kasalukutan-nya. Inya handak maulah Utuh Karinyum jadi papuyu baubar
sahantaman haja.
“Cisssss...!”
Busu Talimbah takajut banar pas sarangannya tu babunyi mancicis kaya panjar
panas dimasukakan ka banyu. Asa kada yakin, Busu Talimbah maasa’i sarangannya.
Utuh Karinyum baganti manyampuk. Tadangar pulang bunyi mancicis. Mangatahuani
kajiannya kada mampan lawan Utuh Karinyum nang baisian kajian nang dingin kaya
banyubaku (maksutnya is), Busu Talimbah maungkai kajian nang lain.
“Nih,
rasaakan Kajian Angin Tutus-ku!” jar Bus Talimbah. Awaknya bapusing sing
capatan. Cinik banar. Utuh Karinyum takajut. Kalipakan inya manangkis. Sasakali
kawa jua sarangan Busu Talimbah kada sawat tatangkis. Tahumpating ai inya sing
jauhakan kaya ditimbai haja lagi. Balum sawat babangun, Busu Talimbah hudah di
hadapannya, lakas ai inya mancapil. Batu nang ganalnya kaya hadangan nang ada
di balakang Utuh Karinyum tahambur pacahan pas takana pusingan Kajian Angin
Tutus-nya Busu Talimbah.
Kacapilan
ha Utuh Karinyum malapasakan sarangan Busu Talimbah nang tarus haja
manyasahnya. Talu kali inya basumbalit di tanah, imbah hudah badiri, inya
langsungai manyampuk Busu Talimbah. Inya bakuriak maungkai Pupuhan Manandar
Pitu Gunung.
“Praatttt!
Bukkk!” Kalalatu malatik ciraratan. Busu Talimbah malacung ka balakang. Inya
tajalapak. Lalu muak darah. Utuh Karinyum tapalacung jua, tagal masih kawa inya
basumbalit, jadi batisnya nang badahulu manjajak tanah. Inya marasa akan
dadanya dibar-dibar sing lajuan. Lakas ai inya maatur hinak sakira anduinya
jangan pagat.
Busu
Talimbah jua gin lagi maatur hinak. Nyata inya hudah luka di dalam amun mangaluarakan
darah tu. Kada lawas, kira-kira saminuman tih haja, inya hudah kawa maatur
hinak. Matanya cagat mancari Utuh Karinyum nang masih basila maatur hinak.
“Bangsat
ikam ni.... Kada kawa ikam handak maalahakan diaku.” Dikiranya Utuh Karinyum
taluka dalam jua, jadi imbah ampih muak darah langsung inya handak
manuntungakan kalahinya. Busu Talimbah batilambung manyarang Utuh Karinyum
matan atas.
Samunyaan
kajigancangnya dikaluarakannya manggampiri Kajian Gunung Luruh (runtuh).
Biar jauhnya masih lima dapaan, Utuh Karinyum hudah marasaakan awaknya nang
kaya ditindihi urang. Kada kawa talalu banyak bapikir, inya lakas ai maungkai Jurus
Talapak Sangiang Maninggiakan Langit.
“Darrr...!”
Kadangaran pulang bunyi maladum kaya bunyi patir. Tanah tahamburan ka sagala
ampah. Awak Busu Talimbah taambung sing tinggian talimpua’i pucuk puhun, imbah
tu lalu gugur malabuk ka tanah. Balibak ha tanah kana awaknya. Lawas dihadang
kadada kaliyatan jarujutnya lagi. Ada nang bawani mamariksa, sakali diitihi,
mati hudah Busu Talimbah tu. Awaknya ramak kaya ditindihi batu nang kaya rumah
ganalnya.
“Busu
Talimbah hudah mati....! Uiiiii, Busu Talimbah hudah maahirat. Awaknya ramak
kaya pargadil!” Urang lalu kuciakan nang maulah anak buah Busu Talimbah
takajut. Kada dihuluakan lagi, kacapilan buhannya tu bukah ka padang sabat
mancari salamat. Maginnya ai buhan pandikar kuciakan kasukaan. Sapalih masih
ada haja jua nang manyasah, tagal maliyat hutan nang sing labatan, kada wani
jua buhannya masuk ka dalam. Pacang maulah mati ha, baik paraya, jar buhannya
tu dam hati.
Busu
Pamikah Batang nang mandangar katuanya hudah mati, takajut ai inya. Lakas inya
maluncat ka ampah urang nang bakarumbung. Inya mahamputakan gaman silip nang
maulah urang mancapilan malapasakan gaman silip nang pasti bakayas tu.
Busu Pamikah Batang lalu manjamba Busu Talimbah nang tarasa inda lamah kaya
urang kada batulang haja lagi. Katuanya tu dibawanya bukah. Kadada nang waninya
manyasah Busu Pamikah Batang. Urang hudah tahuan, busu tu kamampuannya tapaut
saikit haja lawan katuanya.
Urang
nang malawan Busu Pamikah Batang tuti haja gin kada hakun manyasah. Inya
mamaraki Utuh Karinyum nang awaknya sapanggal tapatak ka tanah marga gancangnya
tanaga nang baadu lawan Busu Talimbah tuti.
“Ikam
kada papa luku, Nak?” jarnya manakuni.
“Inggih.
Ulun kada papa pang, Julak ai. Dada ulun narai asa sakit,” jar Utuh Karinyum.
Inya lalu kaluar matan lubang nang mamatak awaknya sapanggal tu. Imbah tu inya
basila maatur hinak pulang.
Ari
hudah puhun kamarian. Buhan pandikar manguburakan urang nang mati-mati, tamasuk
angguta Naga Kancana. Imbahitu, lakas ai buhannya bulikan ka Banua Alai
pulang handak mambuang panat. Parak tangah malam hanyar sampai ka Banua Alai.
Buhannya bagantian guringan. Sapalih nang masih kuat bajaga badahulu kaluku buhan
Naga Kancana handak mambalas ka Banua Alai.
Sampai
isuknya sakalinya kadada napa-napa. Di warung-warung makan rami ai urang
bakisah sahibar Busu Talimbah nang mati ditangan urang anum nang bangaran Utuh
Karinyum. Banyakai pandikar nang handak bapatuhan lawan Utuh Karinyum. Pamuda
nitu ditaraktir makan sakahandak. Nah, imbah wayahitu, ngaran Utuh Karinyum
mulai dikatahuani urang di jagat pandikar Hujung Tanah. Siapakah nang
maulah galaran, tang inya digalari Naga Hirang haja, inya kada tahu jua. Bisa
ai marga inya katuju babaju wan basalawar hirang tarus, makanya am inya
digalari urang nang kaya itu. Utuh Karinyum manarima haja.
“Asal
jangan digalari si Naga Latat haja aku,” jarnya wayah ditakuni kabaratan kada
inya digalari lih urang jagat pandikar lawan galaran Naga Hirang tu?
** Tuntung **
Nah,
itu haja hulu kisah si Utuh Karinyum. Mudahan ai dikatujui haja lih nang mambaca di mana haja baada. Sagala saran wan karitik nang handak mambaiki
kisah ni diharapakan pang matan pambaca. Sualnya kisahnya ni kawa haja
disambung lagi kaina, tagal amun dianggap kada rami, habisai hinggan di sia
haja. Saurang badu’a haja pang, mudahan ai ada nang tatarik jua maulah kisah
dalam Bahasa Banjar sakira bahasa kita ni tatap dipakai urang kada sahibar di
buku haja tapi jua dipakai amun bapandiran sahahari.
Amun ada ngaran urang atawa kajadian
nang kikira sama lawan nang sabujurnya, muhun baribu maap wan ampun, nitu
kabalujuran haja, kadada maksud panulis baastilah handak maulahnya atawa
manyinggungnya. Banaran nah?
Banjarbaru, 05 Juli 2001.
Kamis, 04 Juli 2013
Utuh Karinyum Si Naga Hirang 06
Utuh Karinyum Si Naga Hirang (Bagian 6)
Anam
Matan Kampung Dadap, Utuh
Karinyum bajalan ka ampah utara manuju kutaraja Nagara Dipa. Jar kisah urang
rami banar mun di kutaraja tu. Urangnya banyak, rumahnya ganal lawan
harat-harat. Banyak karasminnya. Sagala macam urang ada di situ, tamasuk urang
Tiyungkuk nang harat-harat kuntaw nang hudah dikatahuani urang di nagri-nagri
bawah angin wan atas angin.
Wayah
nitu Karajaan Nagara Dipa hanyar diparintah lih Raja Suryanata nang manurut
kisah katurunan Majapahit matan tanah Jawa. Parmisurinya bangaran Putri Junjung
Buih, putri katurunan Karajaan Tanjungpura nang hudah dihancurakan tantara
Majapahit wayah Gajah Mada handak malibarakan dairah Karajaan Majapahit
sanusantaraan. Tuhuk Mangkubumi Lambung Mangkurat mancari’i Putri Junjung Buih
naini handak diangkat jadi raja bibinian atau ratu mamarintah Nagara Dipa nang
masih kada baisi raja tumatan didiri akan lih kuitannya Mangkubumi Lambung
Mangkurat nang bangaran Ampu Jatmika.
Imbah
mandapat patunjuk aruah abahnya, hanyar Mangkubumi Lambung Mangkurat kawa
manamuakan Putri Junjung Buih. Sakalinya putri nitu hudah diasutakan
kaluarganya ka alam karajaan urang halus sakira tantara Majapahit kada kawa
mambunuhnya nang handak mamusnahakan katurunan Karajaan Tanjungpura sakira
kadada lagi nang mambaruntak atawa mambalila lawan Majapahit.
Imbah
Mangkubumi Lambung Mangkurat bajanji pacang maangkat Putri Junjung Buih jadi
raja di Nagara Dipa, hanyar putri nitu hakun di bawa ka alam nyata. Imbah hudah
mamarintah Nagara Dipa, asa kada nyaman jua Mangkubumi Lambung Mangkurat
maliyat ratunya baluman baisi laki. Inya manakuni Putri Junjung Buih, napa
hudah baisi calun laki sawayah di alam gaib tu.
Putri
Junjung Buih mai’ih akan. Jarnya calun lakinya di alam gaib hudah dititisakan
ka dunia liwat raja Majapahit di Tanah Jawa. Di Jawa calun lakinya tu dikiyaw
Radin Putra. Mangkubumi Lambung Mangkurat tulak ai ka tanah Jawa manamuani raja
Majapahit mainta anak raja tu nang bangaran Radin Putra sakira hakun dibawa ka
tanah Tanjungnagara gasan diangkat jadi raja di Karajaan Nagara Dipa.
Raja
Majapahit nang hudah mandapat kisikan matan diwata, bahuwa anaknya nang
bangaran Radin Putra nang diulihnya matan balampah pacangan jadi raja diraja di
tanah subarang nang bangaran Tanjungnagara. Maliyat Mangkubumi Lambung
Mangkurat datang matan tanah nang dimaksut tu, inya kada kabaratan. Radin Putra
dijulungnya.
Imbah
datang di Nagara Dipa, dikawinakan ai Putri Junjung Buih lawan Radin Putra.
Imbah jadi raja, Radin Putra tu bagalar Suryanata. Marasa hudah tuha, umur
hudah parak saratus tahun, Mangkubumi Lambung Mangkurat maundurakan diri jadi
mangkubumi. Inya basadia dikiyaw gasan diminta pandapat amun karajaan mimang
mamarluakan banar.
Lian
inya hudah manyiapakan pangganti dirinya. Ampat ikung pamuda sakti nang takanal
banar di jagat pandikar Tanjungnagara nang digalari urang Ampat Tambunaw
Gunung Madang hakun dilajarinya ilmu maatur nagri atawa ilmu pamarintahan.
Kaampatnya
diangkat jadi patih Nagara Dipa. Dasar urang sakti wan pintar-pintarnya,
sakalinya kaampatnya tu kawa jadi patih nang diandalakan. Rakyat manyambat
buhannya nang baampat tu lawan Patih Ampat. Asa tanang ai Mangkubumi Lambung
Mangkurat di palampahannya. Inya kada lagi umpat mamikirakan urusan karajaan.
Nagara Dipa hudah kawa dilapasnya. Walasan tahun imbah tu, inya lalu mandiwata,
hilang lawan awak kasarnya. Jar urang tu Mangkubumi Lambung Mangkurat hudah
jadi urang halus! Sampai wayah damiya inya masih hidup haja!
Kaampat
patih nang baasal matan jagat pandikar tu bangaran Patih Garuntung
Manau, Patih Garuntung Waluh, Patih Panimba Sagara lawan Patih Pambalah Batung. Amun patihnya
harat-harat, kuat ai jua Nagara Dipa. Imbah Patih Gajah Mada wan Raja Hayam
Wuruk mati, Nagara Dipa wani malapasakan diri, bapadah kada taikat lagi lawan
Majapahit, jadi nagri nang bibas mardika.
Imbah
marasa kuat banar, lalu ai Raja Suryanata mangirim tantara manyarang Karajaan
Kutai, Pasir, Sambas, Sukadana, wan dairah lainnya nang ada di Tanjungnagara.
Tantara Nagara Dipa nang hudah kuat matan jaman Mangkubumi Lambung Mangkurat,
manampayakan kaharatannya. Karajaan-karajaan naitu kawa dialahakan.
Kada
talalu lawas, jadi ai Nagara Dipa jadi karajaan nang ganal wan kuat-kuatnya.
Karajaan lain di Tanjungnagara kaya Sarawak wan Sabah kada wani
macam-macam. Kaya itu jua lawan Karajaan Tiyungkuk nang ditakutani urang di
dairah nusantara wan nagri-nagri atas angin, kada wani maulah parigal lawan
Nagara Dipa. Pukunya wayah diparintah Raja Suryanata wan Putri Junjung Buih,
Nagara Dipa jadi karajaan nang dimalui karajaan lain.
Rakyat
hidupnya nyaman. Makanan, papan wan pakayan mayu gasan rakyat. Kadada nang
kakurangan. Tagal kaya apa gin makmurnya rakyat, sakalinya masih ada nang kada
puas, ada nang mahiri’i. Kada katuju maliyat Raja Suryanata bahasil mamarintah
Nagara Dipa.
Nang
hiri tu kada urang jua, masih basapupu haja lawan Putri Junjung Buih. Urang ni
masih marasa katurunan Karajaan Tanjungpura, jadi inya marasa baisi hak jua
mamarintah jadi raja. Jadi kisahnya ni, inya ni handak manajak Karajaan
Tanjungpura nang hudah lawas hancur tu.
Marga
hudah puluhan tahun basungkup sakira kada disasah-sasah lih tantara Majapahit
lagi, inya kada mamakai galar tutusnya lagi. Jadi sahari-harinya inya dikiyaw
Busu Talimbah haja. Urangnya sakti jua. Di jagat pandikar inya
mandiriakan Panunggalan Naga Kancana atawa Sarikat Naga Amas. Amun
wayahini saku kawa haja disamaakan lawan partai pulitik nang katuju bacingkurah
haja daripada mamparjuangakan nasip rakyat.
Inya
mimang handak mamampaat akan anggutanya gasan mambaruntak wan Nagara Dipa
kaina. Bahubung anggutanya masih saratusan ikung haja, jadi inya kada wani
batatarangan hulu handak mambaruntak. Pas anggutanya parak manduwa ratus, iya
am, mulai ai inya maulah daur Nagara Dipa. Tagal wayah maulah daur tu, buhannya
manyarupa jadi bagal, jadi buhan Nagara Dipa kada manyangka bahuwa bagal nitu
yatu buhan angguta Naga Kancana nang handak mambaruntak.
Rancak
banar angguta Naga Kancana tu manyarang tantara Nagara Dipa nang sadikit
atawa mambunuhi buhan pajabatnya. Takutanan ai urang jadinya. Bahanu jua
mambagal urang-urang sugih gasan puku maulah sanjata atawa malatih anggutanya
sakira harat batampur.
Tagal
kada bungul-bungulnya Patih Ampat ah. Nagara Dipa baisian tantara nang husus
digawiakan hagan maintai, manyuuk, mauntil lawan manyalidiki. Ngarannya tantara
tilik. Mun wayahini disambat urang badan intilijin nang kaya CIA ampunnya
Amirika atawa KGB ampunnya Rusia tu luku. Sinapati Udang, kapalanya tantara
tilik Nagara Dipa bahasil manyalidiki bahuwa Panunggalan Naga Kancana nang
maulah daur di Nagara Dipa.
Patih
Ampat lalu ai mangirim pasukan husus Nagara Dipa nang hudah bapangalaman manyarang
ka karajaan lain nang bangaran Tantara Naga Umbang. Markas Panunggalan Naga
Kancana disarang. Tagal buhan Naga Kancana nang hudah tahu pacangan
disarang, bukahan badahulu mambiarakan markasnya dibanam Tantara Naga Umbang.
Imbahitu,
Busu Talimbah jadi hagaan urang karajaan. Angguta tantara tilik wan
Tantara Naga Umbang disuruh mancari’i angguta Naga Kancana wan katuanya
Busu Talimbah sakira ditangkap hidup atawa mati. Banyak jua pang angguta Naga
Kancana nang tatangkap. Tagal amun kapalanya masih kawa kujuk-kujuk di
luaran, tatap ai anggutanya nang lain kawa maharu-haru Nagara Dipa.
Maliyat
nang kaya itu, Patih Ampat lalu maulah sayambara, siapa nang kawa manangkap
hidup atawa mati Busu Talimbah pacang dibari’i amas gulancang sapati! Mandangar
sayambara nang kaya itu, lalu ai buhan jagat pandikar umpat mahaga Busu
Talimbah sakira kawa mandapatakan hadiah nang sing ganalan naitu.
Tagal
Busu Talimbah kada sambarangan urang. Inya tamasuk urang nang baisian kajian.
Banyak hudah pandikar nang tajungkang di tangannya wayah handak manangkapnya.
Tagal kaya itupang, amun mata urang hudah liput lawan harta, bahaya nang kaya
apa haja kada diasi lagi, bujur nyawa taruhannya tatap dituntinya. Jadi biar
tahabar hudah banyak nang mati di tangan Busu Talimbah, tatap haja urang mahaga
inya. Kaya itu pang sipat manusia nang kada baik.
***
Bersambung ke Bagian 07
Langganan:
Postingan (Atom)