Kamis, 25 April 2013

Utuh Karinyum 04


Utuh Karinyum Si Naga Hirang Bagian 04
Ampat
Sampai tarang tanah isuk arinya, kadada kajadian napa-napa. Buhan anak buah Utuh Bular kadada nang waninya mambuliki handak malapasakan katua wan kakawanannya. Imbah ari parak siang, buhan Kampung Dadap manyiapakan duwa buting garubak sapi gasan maangkut buhan bagal tu ka Amandit. Su Anjang disuruh manjaga tahanan tu salawas di jalan sampai ka Amandit kaina.
Kampung tatangga nang hanyar mandangar kajadian di Kampung Dadap, langsung ai jua mangirimakan jagaw-jagawnya umpat mairingi tahanan ka Amandit. Kada sawat manggani’i bakalahi, umpat manggani’i manjaga tahanan barang, jar buhan kampung tatangga tu lawan pambakal Acut.
Imbah buhan Su Anjang dilapasakan tulak, Utuh Karinyum asa handak tulak haja jua manarusakan balalah di jagat pandikar mancari pangalaman. Inya handak umpat balalu (pamit) lawan Pambakal Acut. “Ai, kaina hulu,” jar Pambakal Acut. “Ikam balum sawat bapapatuhan lawan kaluargaku. Bamalam di rumahku haja gin ikam baluman sawat. Malam tuti ikam umpat bajagaan luku? Ayu ka rumahku hulu!”
Umpat ai Utuh Karinyum masuk ka rumah Pambakal Acut. “Mana kakanakan, umanya?” jar Pambakal Acut lawan bibinian tuha nang ada di palidangan.
“Ada ai di dapur,” jar bibinian tu.
“Kiyawakan samunyaan! Suruh ka palidangan!” Bibinian tu masuk ka dalam rumah. “Nitu tuti biniku. Ikam mangiyaw aku kada usah pambakal gin. Kiyaw haja aku Pakacil Acut. Lawan biniku, ikam kiyaw haja Makacil Layan.” Utuh Karinyum baunggut.
Kada lawas masukan ai ka palidangan Makacil Layan diiringi tiga ikung urang anum. Duwa ikung bibinian, saikung lalakian.
“Nah, ni katalunya anakku, Tuh ai,” jar Pambakal Acut lawan Utuh Karinyum. “Aku baisian anak ampat ikung. Nang panuhanya, Utuh Iban tuti umpat Su Anjang maatar tahanan ka Amandit. Nang kaduwa si Diyang Ruyan, umurnya tahun ni ganap hudah ampat walas tahun. Nang katalu si Utuh Ata, umurnya Duwa walas tahun, nah nang pahalusnya bangaran Diyang Itai, umurnya hanyar sanga tahun. Mun ikam pang tahun nia barapa umur?”
“Ulun tahun nia kikira pitung walas tahun hudah, Pakacil ai,” jar Utuh Karinyum. Disuruh manyambat Pambakal Acut pakacil, hakun haja inya. Dipatuhakan lawan buhan anaknya, apalagi lawan Diyang Ruyan, maulah dada Utuh Karinyum lidup-lidup.
Napang, Diyang Ruyan tu bungas banar urangnya. Awaknya putih nang kaya urang kada suah kaluar rumah haja. Rambutnya hirang panjang kaya mayang maurai. Kaningnya hirang mangumpang parang ha. Dagunya, jar urang tu kaya wanyi basinggantung. Hidungnya gin inda mamancungan. Matanya tarang kaya karantika di wayah malam. Bibirnya tipis mahabang sinang, pas inya takurihing kaliyatan ai giginya nang halus-halus rata putih nang kaya bigi buah jagung balirit. Kaya itu jua adingnya nang bangaran Diyang Itai, banaran pang masih halus, tagal hudah kaliyatan amun ganal pasti bungas jua kaya nang kaka.
“Ayuha buhan ikam bapapandiran hulu,” jar Pambakal Acut. “Aku handak ka balakang hulu lawan umanya.”
Imbah ditinggalakan Pambakal Acut lawan bininya, tahinipan ai buhannya tu. Masih supan-supan luku. Tagal kada lawas Diyang Itai hudah bapandir. “Jar kisah kaka ulun, Utuh Iban, pian harat jar bakalahi, ka Utuh Karinyum lih?”
“Kada jua pang. Kabalujuran haja aku dilajari paguruku main kuntaw sakira kawa manjaga diri lawan manulungi urang amun diparluakan,” sahut Utuh Karinyum kada mau bapadah harat.
“Han lah...! Hundang bapadah ratik tu ngarannya,” jar Diyang Itai takurihing. Diyang Ruyan umpat takurihing. Uma, asa kada baduduk di lantai haja lagi Utuh Karinyum maliyat kurihingan nang kaya itu.
“Ka Utuh, lajari pang ulun main kuntaw?” jar Utuh Ata umpat bapandir.
“Jangan hakun ka Utuh ai,” jar Diyang Ruyan umpat jua kaiyaannya bapandir. “Kaina inya bakalahi haja gawiannya. Balum bisa kuntaw gin inya hudah katuju banar bakalahi lawan urang. Ulun hudah lapah managurnya tagal kada mau diasinya, tamasuk lawan kaka Utuh Iban.”
“Han ikam ni kaya itulih?” jar Utuh Ata inda maniwas lawan kakanya. “Aku tu bakalahi kada bakalahi bahapal haja luku? Aku bakalahi mun ada lalakian nang katuju maajaki ikam lawan Diyang Itai, iya luku?”
“Banaran pang ikam tu bakalahi malawanakan aku wan Diyang Itai wayah diganggui urang. Tagal amun sadikit-sadikit manampar, kada baik jua luku. Kaina ikam kaya Su Anjang tu. Ditakutani urang....”
“Amun ditangati kada maasi, kaya apa lagi? Dilapaw haja luku? Iya kada ka Utuh?” jar Utuh Ata inda inta lawanakan inya bacingkurah (basual jawap) lawan kakanya.
“Bah, iya am kakanakan ni,” jar Utuh Karinyum dalam hati. Nang kaya apa sakira inya kawa manjawap nang kada mampakalah Utuh Ata atawa gin Diyang Ruyan. Jar paribasa urang tu, ular kada kalaparan, lalak kada mati. Tagal inya sadar bangat, handak manangati urang jangan bakalahi, katiya inya ni cagar hidup di jagat pandikar nang bilang bakalahi haja kain gawiannya. Amun kasarnya tu sama haja manangati urang jangan mancuntan, tagal saurang mambagal urang gawiannya. Luput banar luku?
Untung banar matan dalam Utuh Ata dikiyaw abahnya. “Ata, ka dalam pang satumat!” Inda ngalih ha Utuh Ata badiri, tagal nang mangiyaw kuitan, inya kada wani baindah. Katulahan kaina inya. Tapaksa ai inya masuk ka dalam.
Hanyar Utuh Ata masuk, bakiyaw pulang Makacil Layan lawan Diyang Itai. “Uuuu, Tai. Ka  dalam pang satumat! Ada nang handak ku ulah nah,” jar Makacil Layan matan padapuran. Lakas ai Diyang Itai badiri.
“Ka Utuh, jaga akan lah kaka ulun?” jarnya kukurihing. “Ayuha buhan pian bapandiran hulu. Ulun kada kawa mangawani lagi. Mun mangawani gin kaina mangganggu haja.”
“Mauk ikam ni,” jar Diyang Ruyan kasisipuan. Dikibitnya tangan adingnya tu. Diyang Itai taakai, tagal lakas inya masuk ka dalam manunti Utuh Ata. Imbah ditinggalakan baduduwaannya haja, tadiaman ai pulang Utuh Karinyum lawan Diyang Ruyan. Tagal amun badidiaman kaya itu, asa kada nyaman pulang. Kaya urang nang kada kawa bapandir ha. Utuh Karinyum maulai utak, mancari bahan pandiran.
“Rami jualah sakalinya Kampung Dadap nia?” jar Utuh Karinyum maungkai pandiran.
“Mana raminya lawan kampung pian?” jar Diyang Ruyan manyahuti.
“Kada paparakan lawan kampung ikam nia, ding ai,” jar Utuh Karinyum. Diyang Ruyan bakaka lawan inya, jadi umpat ai jua inya manyambat ading lawan bibinian tu. “Aku bagana di Gunung Kuntawan. Baduduwaan haja lawan paguruku. Bahanu haja aku turun ka kampung. Tu gin kampung urang Bukit. Jadi lain bangat raminya lawan kampung ikam naini.”
“Kuitan pian pang mana?”
“Kuitanku jar paguruku kaduwanya mati lamas di Sungai Amandit. Jadi aku matan lagi halus hudah diingu lih paguruku.”
“Uma marasnyalah pian. Jadi pian ni hudah yatim piatu lih? Adalah baisian kula?”
“Kada tahu jua aku. Sualnya paguruku gin kada tahu, baisi kula atawa kada kuitanku nitu.”
Imbah tabuka pandir tu, bilang basambung ai buhannya tu bapandir kasitu kamari. Macam-macam ai nang dipandirakan. Bahanu tatawaan. Di padapuran, Pambakal Acut, bininya, Diyang Itai wan Utuh Ata lihum ha mandangar buhannya tatawaan. Sabujurnya Utuh Ata wan Diyang Itai handak jua umpat ka palidangan umpat bapapandiran, tagal ditangati banar lawan kuitannya.
“Jangan mangganggu urang,” jar Pambakal Acut lawan kaduwa anaknya tu. Kaliyatannya Pambakal Acut ada maksud lawan Utuh Karinyum. Dam hatinya, mun mimang judunya, inya handak manjuduakan Utuh Karinyum lawan anaknya tu. Bujur hanyar satumat inya patuh lawan urang anum tu, tagal inya kawa haja manilai bahuwa pamuda nitu bakalakuan baik haja, kada dugal kaliyatannya. Mudahan ai napa nang ditangguhnya tu bujur haja.
* * *
Bersambung Ke Bagian 05

Tidak ada komentar:

Posting Komentar