Sabtu, 06 Juli 2013

Utuh Karinyum Si Naga Hirang 07

Utuh Karinyum Si Naga Hirang (Bagian 7 - Tamat)

Pitu
Utuh Karinyum hudah sampai di Banua Alai (amun wayah hini kikira di intang dairah Batang Alai di Kabupaten Hulu Sungai Tengah). Pas di situ inya mandangar jua sual sayambara naitu. “Mun dibari’i amas gulancang sapati, hakun ai aku manangkap Busu Talimbah. Malaran kawa jua hagan mudal kawin kaina lawan Diyang Ruyan,” jarnya dam hati. “Tagal kada dijanjiakan hadiah gin, aku musti tatap manangkap urangitu. Sualnya inya hudah maulah urang kada kakaruan rasa. Urang jadi kada kawa lagi hidup nyaman.”
Imbah tu tadangar habar bahuwa Busu Talimbah ada di intangan Gunung Batu Tangga. Kada sawat sabulan, banyak ai datangan buhan pandikar nang handak manangkap katua Naga Kancana tu. Magin barami ai Banua Alai. Wadah pamalaman hibak lawan urang pandatang.
Utuh Karinyum guring di luar haja. Hudah patuh jua inya guring di luaran. Lalu baisukanan tulakan ai buhan nang handak manangkap Busu Talimbah baimbayan. Uma, parak manduwa ratus saku urangnya. Kabanyakan buhan pandikar pang. Tagal ada jua kaliyatannya tantara karajaan. Sagala macam sanjata dibawa. Ada nang baparang, ada nang bamandau, batumbak, basirapang, bapadang, batuhu (batungkat), bacabang (tarisula), bapacat (cambuk), baambang, balading, bagada, bapanah, basumpitan wan macam-macam gaman ai lagi, kada kawa disambat tunggal butingan.
Imbah tangah ari hanyar buhannya sampai ka Gunung Batu Tangga. Di papadangan nang inda ligar, buhannya baandah mahilangakan panat. Balum lawas baandah, tang ada nang mahamputi buhannya tu ha lawan gaman silip. Nang kada tapi siap, ada nang takana. Pas takana langsung kakalujul rabah ka tanah. Nyata ai gaman silip tu bakayas!
Lalu ai buhannya bapisah, baranggang sakira urang ngalih mahamputi lagi. Tagal tatap haja ada nang kana. Pandikar nang inda taharat lakas maluncat ka ampah gaman silip tu dihamputakan. Kada lawas kadangaran ai galabakan di padang sabat kaya uring bakalahi. Sakalinya ada nang kawa mangatahuani urang nang mahamputi buhannya tu. Lalu bakalahi.
Nang lainnya lakas manyasah jua handak manggani’i mangarubuti. Tagal ada nang manangati sakira jangan masuk ka padang sabat, sualnya musuh kaina nyaman banar manyarang sambil basambunyi. Marasa bujur, lakas ai buhannya babulik ka papadangan nang ligar tu, basasadia kaluku dihamput musuh lagi.
“Hahahaha.... Sakalinya banyak jualah nang handak maatar nyawa ka sia,” kadangaran urang tatawa nang bagampir kajigancang, jadi siwara tatawanya tu asa maulah andui kaya digandah lawan gada ha. Tagal nang datangan tu rata-rata urang nang baisian jua, jadi kawa haja manahani pangaruh siwara tatawa tu.
“Uiiii, Su Limbah... Amun ikam wani, kaluar pang ka sia. Hadapi buhan kami tatarangan jangan main kadap kaya ini!” Saikung pandikar bakuriak jua mambalas sarangan siwara Busu Talimbah.
“Hawlah...! Ikam Julak Atang lukulih? Nang bagalar Pandikar Kahawayan? Napa diulah di sia? Handak manangkap akukah atawa handak amas gulancang haja?” Busu Talimbah manyahuti, tagal urangnya tatap kada taliyat.
“Kaduduwanya ai. Nang nyata aku ni handak banar hudah maajar diikam ni. Ikam tahulah Pambakal Ubai matan Kampung Kasarangan nang ikam bunuh tu kamanakan diaku?”
“Bah, amun aku mambunuh mangalihi narai mun aku batakun hulu, ikam siapa? Bakaluargakah lawan si anu? Mun aku handak mambunuh kubunuh tu, habis ai kisah,” jar Busu Talimbah.
“Lakasi kaluar!” jar Julak Atang magin sarik. “Mun kada kaluar anak kampang tu! Uma ikam lahung, abah ikam baung, kai ikam....”
“Bungulllll!” Balum habis Julak Atang baucap, Busu Talimbah manyumpanang sing sarikan. “Ikam jangan mambawa-bawa kaluargaku. Mun handak mahina, hina aku haja!” Imbah siwara tu habis, tang ada nang malibas ha di hadapan buhannya tu. Pas dijanaki, tang badiri ha saikung lalakian baumur kikira ampat puluh tahun. Muhanya barasih, tagal matanya manciling-ciling marga sarik.
“Jadi ikam ni nang bangaran Talimbah lih?” jar Julak Atang batakun.
“Kada salah. Aku ni am nang bangaran Busu Talimbah nang hudah mambunuh kamanakan ikam tu.” Busu Talimbah baampik talu kali. Kada lawas kacungulan ha urang matan padang sabat. Macam-macam gaman dikuting buhannya tu. Jumblahnya saratus lima puluhan ikung.
“Ikam ni sakalinya baisi ilat nang landap jua, Julak Atang lih? Aku jadi handak tahu, kaya apa tih haratnya urang nang bagalar Pandikar Kahawayan tu?” Busu Talimbah manantang Julak Atang.
“Ayu ai amun ikam handak mancubai aku.” Imbah baucap tu, Julak Atang langsung ai manyarang Busu Talimbah.
“Sarang...!” Busu Talimbah manyuruh anak buahnya manyarang buhan pandikar. Sambil bakuciakan, buhannya tu manyasah ka ampah buhan pandikar nang hudah basadia tu. Bakajadian ai di papadangan tu urang bakalahi sing caruk. Asing-asingnya mancari musuh nang sapantar.
Kada lawas garincingan ai bunyi wasi baadu. Bahanu kaliyatan api kalatikan pas gaman tu batamu. Bah, bilang galut buhannya tu bakalahi. Hudahnya bunyi garincingan, balum lagi nang kukuriak wayah manyarang, magin galut ai papadangan di Gunung Batu Tangga tu.
Utuh Karinyum pas banar tahadapi wakilnya Busu Talimbah nang bangaran Busu Pamikah Batang. Uma, bilang libas-libas buhannya kaluncatan nang maulah awak buhannya kada babantuk lagi. Kaliyatan hambayangnya haja.
Bagagantian buhannya tu manyarang. Bahanu manyuntul, bahanu malapaw, kada lawas manyipak, lalu handak manguracak, imbah tu mahawar. Tagal asing-asing kawa malapasakan sarangan tu.
Busu Talimbah nang bakalahi lawan Julak Atang kaliyatan rami jua. Sakali bakalahi, langsung maungkai kajian nang harat-harat. Kadangaran kalipakan ai pas tangan buhannya tu baadu, bapukulan atawa batangkisan. Siwara kalipakan tu manyakiti banar ka talinga marga digampiri wan kajigancang.
Tapaksa nang parak bakalahi lawan buhannya tu bajauh sakira kawa jua bakalahi nang babanaran kada taganggu urang. Marga Busu Talimbah bakalahi langsung mamakai kajian nang babahaya, kada lawas kaliyatan ai hasilnya. Julak Atang inda tapadasak.
“Kaya ini hajakah kamampuan ikam?” jar Busu Talimbah mahahapak. Habang muha Julak Atang mandangar ucapan urang. Inya lalu maungkai kajiannya nang paampihan nang jarang diungkai amun kada tapaksa. Ngarannya inda mudil pang yatu Kajian Mahajan Bungkarasan. Inya lalu taarunuh kaya urang bahira bungkarasan tupang. Muhanya batambah habang. Nyata ai inya mangumpulakan samunyaan kajigancangnya.
Maliyat nang kaya itu, Busu Talimbah kada hakun alah. Inya lalu maungkai Kajian Alas Kasalukutan (hutan kamandahan) nang bahawa panas bangat. Kaduwanya bakuciak sing hangkuian, lalu mancapilan ka atas.
“Darrr...!” Bunyi nang liwar hangkuinya kadangaran ha pas duwa kajian tu tatamu. Kalalatu api malatikan, bahamburan. Julak Atang kada sawat bakuciak lagi. Awaknya hangit saikungan kaya harang kana kajian Busu Talimbah. Inya mati kaya papuyu diubar haja lagi.
Takajutan urang maliyat kajadian nitu. Tagal ada haja nang masih wani mamaraki Busu Talimbah handak manimpasnya. Nang ngaran urang hudah panas, Busu Talimbah kada aasaan lagi. Sakali tangannya bagarak, urang nitu langsung tapulanting jadi manusia baubar jua kaya aruah Julak Atang. Maginnya ai urang takutanan. Anak buah Busu Talimbah magin basumangat bakalahi. Kada lawas banyak ai nang takuciak taakai kana timpas musuh.
Sumangat buhan pandikar hudah takibar maliyat kaharatan Busu Talimbah. Duwa ikung pandikar nang marasa baisi kamampuan capat ai mahadang Busu Talimbah sakira jangan manyarang urang nang talamah. Tagal buhannya tu cuma kawa batahan sapuluh jurus, imbah tu u’umpatan jua jadi papuyu baubar...! Maliyat inda kadada lagi nang diharapakan, Utuh Karinyum manggasak Busu Pamikah Batang sampai kada katangkisan lagi inya. Tapaksa ai busu ni maluncat mundur.
Imbah tu Utuh Karinyum mamaraki Busu Talimbah handak malawan busu nitu. Busu Pamikah Batang handak manyasah Utuh Karinyum tagal dihadang urang nang umurnya sapantar lawan diinya. Tapaksa inya mahadapi urangitu.
“Ikam ni handak mancari matikah?” jar Busu Talimbah pas maliyat Utuh Karinyum mahadang inya. “Ikam handak jadi papuyu baubar juakah?”
Utuh Karinyum Takurihing haja. Inya kada banyak bunyi langsung mahantup Busu Talimbah. Busu nia langsung manyampuk Utuh Karinyum lawan Kajian Alas Kasalukutan-nya. Inya handak maulah Utuh Karinyum jadi papuyu baubar sahantaman haja.
“Cisssss...!” Busu Talimbah takajut banar pas sarangannya tu babunyi mancicis kaya panjar panas dimasukakan ka banyu. Asa kada yakin, Busu Talimbah maasa’i sarangannya. Utuh Karinyum baganti manyampuk. Tadangar pulang bunyi mancicis. Mangatahuani kajiannya kada mampan lawan Utuh Karinyum nang baisian kajian nang dingin kaya banyubaku (maksutnya is), Busu Talimbah maungkai kajian nang lain.
“Nih, rasaakan Kajian Angin Tutus-ku!” jar Bus Talimbah. Awaknya bapusing sing capatan. Cinik banar. Utuh Karinyum takajut. Kalipakan inya manangkis. Sasakali kawa jua sarangan Busu Talimbah kada sawat tatangkis. Tahumpating ai inya sing jauhakan kaya ditimbai haja lagi. Balum sawat babangun, Busu Talimbah hudah di hadapannya, lakas ai inya mancapil. Batu nang ganalnya kaya hadangan nang ada di balakang Utuh Karinyum tahambur pacahan pas takana pusingan Kajian Angin Tutus-nya Busu Talimbah.
Kacapilan ha Utuh Karinyum malapasakan sarangan Busu Talimbah nang tarus haja manyasahnya. Talu kali inya basumbalit di tanah, imbah hudah badiri, inya langsungai manyampuk Busu Talimbah. Inya bakuriak maungkai Pupuhan Manandar Pitu Gunung.
“Praatttt! Bukkk!” Kalalatu malatik ciraratan. Busu Talimbah malacung ka balakang. Inya tajalapak. Lalu muak darah. Utuh Karinyum tapalacung jua, tagal masih kawa inya basumbalit, jadi batisnya nang badahulu manjajak tanah. Inya marasa akan dadanya dibar-dibar sing lajuan. Lakas ai inya maatur hinak sakira anduinya jangan pagat.
Busu Talimbah jua gin lagi maatur hinak. Nyata inya hudah luka di dalam amun mangaluarakan darah tu. Kada lawas, kira-kira saminuman tih haja, inya hudah kawa maatur hinak. Matanya cagat mancari Utuh Karinyum nang masih basila maatur hinak.
“Bangsat ikam ni.... Kada kawa ikam handak maalahakan diaku.” Dikiranya Utuh Karinyum taluka dalam jua, jadi imbah ampih muak darah langsung inya handak manuntungakan kalahinya. Busu Talimbah batilambung manyarang Utuh Karinyum matan atas.
Samunyaan kajigancangnya dikaluarakannya manggampiri Kajian Gunung Luruh (runtuh). Biar jauhnya masih lima dapaan, Utuh Karinyum hudah marasaakan awaknya nang kaya ditindihi urang. Kada kawa talalu banyak bapikir, inya lakas ai maungkai Jurus Talapak Sangiang Maninggiakan Langit.
“Darrr...!” Kadangaran pulang bunyi maladum kaya bunyi patir. Tanah tahamburan ka sagala ampah. Awak Busu Talimbah taambung sing tinggian talimpua’i pucuk puhun, imbah tu lalu gugur malabuk ka tanah. Balibak ha tanah kana awaknya. Lawas dihadang kadada kaliyatan jarujutnya lagi. Ada nang bawani mamariksa, sakali diitihi, mati hudah Busu Talimbah tu. Awaknya ramak kaya ditindihi batu nang kaya rumah ganalnya.
“Busu Talimbah hudah mati....! Uiiiii, Busu Talimbah hudah maahirat. Awaknya ramak kaya pargadil!” Urang lalu kuciakan nang maulah anak buah Busu Talimbah takajut. Kada dihuluakan lagi, kacapilan buhannya tu bukah ka padang sabat mancari salamat. Maginnya ai buhan pandikar kuciakan kasukaan. Sapalih masih ada haja jua nang manyasah, tagal maliyat hutan nang sing labatan, kada wani jua buhannya masuk ka dalam. Pacang maulah mati ha, baik paraya, jar buhannya tu dam hati.
Busu Pamikah Batang nang mandangar katuanya hudah mati, takajut ai inya. Lakas inya maluncat ka ampah urang nang bakarumbung. Inya mahamputakan gaman silip nang maulah urang mancapilan malapasakan gaman silip nang pasti bakayas tu. Busu Pamikah Batang lalu manjamba Busu Talimbah nang tarasa inda lamah kaya urang kada batulang haja lagi. Katuanya tu dibawanya bukah. Kadada nang waninya manyasah Busu Pamikah Batang. Urang hudah tahuan, busu tu kamampuannya tapaut saikit haja lawan katuanya.
Urang nang malawan Busu Pamikah Batang tuti haja gin kada hakun manyasah. Inya mamaraki Utuh Karinyum nang awaknya sapanggal tapatak ka tanah marga gancangnya tanaga nang baadu lawan Busu Talimbah tuti.
“Ikam kada papa luku, Nak?” jarnya manakuni.
“Inggih. Ulun kada papa pang, Julak ai. Dada ulun narai asa sakit,” jar Utuh Karinyum. Inya lalu kaluar matan lubang nang mamatak awaknya sapanggal tu. Imbah tu inya basila maatur hinak pulang.
Ari hudah puhun kamarian. Buhan pandikar manguburakan urang nang mati-mati, tamasuk angguta Naga Kancana. Imbahitu, lakas ai buhannya bulikan ka Banua Alai pulang handak mambuang panat. Parak tangah malam hanyar sampai ka Banua Alai. Buhannya bagantian guringan. Sapalih nang masih kuat bajaga badahulu kaluku buhan Naga Kancana handak mambalas ka Banua Alai.
Sampai isuknya sakalinya kadada napa-napa. Di warung-warung makan rami ai urang bakisah sahibar Busu Talimbah nang mati ditangan urang anum nang bangaran Utuh Karinyum. Banyakai pandikar nang handak bapatuhan lawan Utuh Karinyum. Pamuda nitu ditaraktir makan sakahandak. Nah, imbah wayahitu, ngaran Utuh Karinyum mulai dikatahuani urang di jagat pandikar Hujung Tanah. Siapakah nang maulah galaran, tang inya digalari Naga Hirang haja, inya kada tahu jua. Bisa ai marga inya katuju babaju wan basalawar hirang tarus, makanya am inya digalari urang nang kaya itu. Utuh Karinyum manarima haja.
“Asal jangan digalari si Naga Latat haja aku,” jarnya wayah ditakuni kabaratan kada inya digalari lih urang jagat pandikar lawan galaran Naga Hirang tu?
**  Tuntung  **
 Nah, itu haja hulu kisah si Utuh Karinyum. Mudahan ai dikatujui haja lih nang mambaca di mana haja baada. Sagala saran wan karitik nang handak mambaiki kisah ni diharapakan pang matan pambaca. Sualnya kisahnya ni kawa haja disambung lagi kaina, tagal amun dianggap kada rami, habisai hinggan di sia haja. Saurang badu’a haja pang, mudahan ai ada nang tatarik jua maulah kisah dalam Bahasa Banjar sakira bahasa kita ni tatap dipakai urang kada sahibar di buku haja tapi jua dipakai amun bapandiran sahahari.
Amun ada ngaran urang atawa kajadian nang kikira sama lawan nang sabujurnya, muhun baribu maap wan ampun, nitu kabalujuran haja, kadada maksud panulis baastilah handak maulahnya atawa manyinggungnya. Banaran nah?
Banjarbaru, 05 Juli 2001.

 

3 komentar:

  1. katuju banar ulun kisahnya ni

    BalasHapus
    Balasan
    1. Terima kasih. Aku mencoba maulah kisah silat dalam bahasa Banjar. Soalnya aku termasuk penggemar berat cersil mandarin dan Jawa tumat halus. Lalu timbul ide gasan maulah kisah silat bahasa Banjar lawan latarnya tanah Banjar. Nini pang hasilnya. Sabujurnya kisahnya panjang pada ngini, tagal filenya hilang marga harddisk rusak. Untung sapalih sawat tasimpan di disket (bahari balum ada Flash disik). Imbah tu kususun baasa sakira kisahnya kawa tamat.

      Hapus
  2. Mantap julak ai....sambung lagi julak...katuju bangat ulun mambaca kisah kaya naya...mana daerah ulun tabuat ha pulang...haannn....lanjutakan julak lah...

    BalasHapus